“برنامه ریزی مشارکتی” رمز موفقیت شورای های اسلامی

 ثلاث- عمار جعفری: در باب مشارکت ادبیات گسترده ای در دهه های اخیر تولید شده است و بسیاری از سازمان ها و نهادها بر ترویج نـوعی رویکرد مـشارکتی بـرای تشویق مدیریت و برنامه ریزی از”پائین به بالا” و تاکید بر اجتماعات محله ای به منظور توانمندسازی آنها و نظـارت بـر اقدامات توسعه ای تاکید داشته اند. اولین جهت گیری های موثر و قانونمند در این زمینه را می توان در قالب ایجاد نهادهای مردم محور و در ادامه آن توجه ویژه به ایجاد انجمن های محله مبنا و غیر دولتی (NGO) در دهه۱۹۶۰ در  کشورهای توسعه یافته جستجو کرد.

برنامه ریزی مشارکتی در چارچوب مفهوم پایه ای ((مشارکت)) شکل می گیرد.  ((مشارکت)) عبارت است از فعالیت های اداری و داوطلبانه ای که از طریق آن اعضای یک جامعه در امور محله شهر یا روستای خود شرکت کرده و بصورت مستقیم یا غیرمستقیم در شکل دادن حیات اجتماعی خود سهیم می شوند.

ارزش اجتماعی مشارکت در آن است که اگر شهروندان فعال باشند و در خلق و اداره محیط های زندگی خود دخالت کنند محیط دارای عملکرد بهتری خواهد داشت. بسیاری از مطالعات نشان می دهد که ساکنان، بیشتر از متخصصانی که از بیرون به مسائل نگاه می کنند به مشکلات خود واقف اند و لذا درک دقیق تری از شرایط برون رفت مسئله می توانند داشته باشند.

اهداف اصلی مشارکت در فرایندهای برنامه ریزی را می توان بصورت موارد ذیل دسته بندی کرد:

۱-  استفاده از ساکنان و ظرفیت های محلی در تعیین اهداف ،راهبردها، فرایندهای تصمیم گیری و برنامه ریزی و در نتیجه محتمل ساختن تاثیر حضور آنها در فرایندهای راه حل یابی مسائل.

۲-  فراهم ساختن زمینه لازم حضور مردم بمنظور ارتقا سطح طرح ها، تصمیمات، توزیع خدمات و کیفیت عمومی اجتماع

۳-  ایجاد سرمایه اجتماعی و ارتقا حس همبستگی اجنماعی از طریق گرد هم آوردن طیفی از افراد جامعه که دارای اهداف مشترک عمومی هستند.

۴-  توسعه مشارکت خلاق توسط نهادهای مدنی و مردمی و ایجاد مشارکتی فعال و مستقیم که مشارکت کنندگان با احساس موفقیت نسبت به الگوی مشارکت خود مواجه شوند.

لازم بتوضیح است در فرایند برنامه ریزی مشارکتی مواردی از قبیل: نبود شفافیت در رابطه با اینکه چه کسانی باید بصورت فعال وارد عمل شوند یا افزایش انتظارات نادرست و کاذب و به فراموشی سپرده شدن عاملان و دست اندرکاران اصلی می توانند در عدم حصول نتیجه مطلوب موثر باشند. لذا بمنظور پیشگیری از مشکلات می توان به رعایت موارد ذیل اشاره کرد که عبارتند از:

۱-  بحث های مشارکتی در مقابل مردم بصورت بدبینانه طرح نشود.

۲-  به نظرات دیگران با احترام و ارزش برخورد شود.

۳-  آگاهی جمعی در استفاده از ارتباطات محلی ارتقا یابد.

۴-  تنها بر جلسات عمومی که احتمال برگزار نشدنشان زیاد است تکیه نشود.

۵-  با مخالفان مذاکره شود و فرصت بحث و شناسایی مشکلات به صورت واقعی و نه با تحمیل عقیده فراهم گردد.

۶-  برای یافتن و بیان دیدگاه افرادی که وارد مشارکت نشده اند اقدام شود.

۷-  به توانمندسازی گروه ها و نهادهای محلی توجه شود.

با توجه به اینکه هیچ ارگان یا سازمانی به تنهایی قدرت و اختیارات لازم بمنظور دستیابی به توسعه پایدار بویژه در چارچوب تحقق حاکمیت محلی را دار نیست، لازم است از نیروها و پتانسیل های مردمی در مقیاس محلی و جامعه ای استفاده نماید. در این راستا با عنایت به حجم عظیم و گسترده مسائل و مشکلات مختلف شهری، رفع این مشکلات و بهبود شرایط  و بهره‌گیری از نظرات و دیدگاه های آحاد مردم و مشارکت واقعی, پایدار و نهادینه آنها، مسلتزم تشکیل انجمن‌ها و سازمانها و نهادهای مدنی داوطلبانه و مردمی است.

لذا در جهت تحقق و اجرای قانون شوراها و تقویت مشارکت شهروندان کنگانی و جلب همکاری واقعی آنان در ساماندهی امور مختلف شهری بمنظور ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان، تشکیل و فعال نمودن انجمن شورایاری می بایست در دستور کار منتخبان آینده شورای اسلامی قرار گیرد.