شفقنا- عبدالرسول خلیلی؛ کارشناس مناطق آزاد در خصوص تدبیر امیر کبیر برای برون رفت مناطق آزاد از وضع موجود در رورزنامه شرق نوشت:راه های رفع عقب ماندگی اقتصادی ایران که میرزاتقی خان فراهانی؛ مشهور به امیرکبیر آن را به درستی تشخیص داده بود، یعنی ١) انتقال علم و تکنولوژی از خارج، ٢) حمایت از تولیدات داخلی و ٣) اعمال محدودیت بر واردات کالاهای مصرفی، سه عامل اساسی به مثابه فرصت تاریخی، همواره پیش روی اقتصاد ایران و به ویژه اقتصاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور بوده است. تاسیس این مناطق که حسب تبصره های ١٩ و ٢٠قانون برنامه اول توسعه در سال١٣۶٨ کلید خورد، در سال١٣٧٢در چنین روزهایی که مصادف با به شهادت رسیدن امیرکبیر در حمام فین کاشان است، با انتخاب اولین روسای هیات مدیره و مدیران عامل مناطق آزاد و سایر اعضای هیات مدیره های سازمان های مناطق به مرحله عمل درآمد. آرزوی امیر، برون رفت ایران از عقب ماندگی و سوءمدیریت بود؛ دوعاملی که مناطق آزاد همواره برای تاثیر گذاری بر اقتصاد ایران و حضور در بازارهای هدف منطقه ای و جهانی از آن در رنج و عذاب بوده اند. مدیران انتصابی منهای دوره اول در هیچ کدام از دوره ها چکیده فعالیت های اجرایی و تجربی برای توسعه فعالیت های مورد نیاز مناطق آزاد نبوده و بعضا به عنوان حیاط خلوت دولت ها عمل می کردند و انتظارات ملی را در خدمت به اقتصاد کشور برآورده نمی کردند. تدقیق در راهکارهای امیرکبیر نشان می دهد که او در ابتدای کار، افراد شایسته را به کارهای دولتی گماشت و سپس به اصلاح وضع اقتصادی، اداری و فرهنگی کشور دست زد. او برای رسیدگی به میزان درآمد و هزینه کشور و اصلاح وضع اقتصادی هیاتی را برگزید. حقوق گزاف شاهزادگان و وابستگان به دربار را قطع یا بسیار کم کرد، جلو رشوه خواری ها را گرفت، برای هر ماموری به تناسب کارش حقوقی معین کرد و به حمایت از بازرگانان و تجارت داخلی و خارجی پرداخت. گروهی را برای آموختن صنایع به اروپا فرستاد. به حمایت از صنایع داخلی پرداخت و صنعتگران را به تولید فرآورده های مورد نیاز کشور تشویق کرد. بر اثر حمایت از صنایع داخلی، کارخانه های کالسکه سازی، سماورسازی، شیشه سازی و سفالینه سازی تاسیس شد. بافت پارچه های مختلف ابریشمی، ماهوت و مخمل رواج یافت، به طوری که اطلس، مخمل، زری و شال های امیری کرمان، اصفهان، یزد و کاشان بازار شال های کشمیری و پارچه های خارجی را از رونق انداختند. کشاورزی را توسعه داد و کشت نیشکر را در خوزستان و مازندران، کشت زعفران را در خراسان و کشت پنبه را در ارومیه تشویق کرد. در تهران بازاری جدید (بازار امیر) و دو میدان بزرگ (سبزه میدان و توپخانه) ساخت و برای تامین آب پایتخت از کرج تا تهران نهری بزرگ حفر کرد. برای ساختن پل و سد در خوزستان دستور هایی داد و گروهی را برای اجرای این دستورها به آن منطقه فرستاد. این راهبردها با نگاه متناسب با دیدگاه های امروزین اقتصاد می تواند متناسب با بند ١١ سیاست های اقتصاد مقاومتی مبنی بر توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به منظور انتقال فناوری های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالاو خدمات و تامین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج، اقتصاد مناطق آزاد و ویژه را به تحولی بزرگ در فرآیند علمی، فنی، تولیدی، خدماتی و رشد اقتصادی برساند. در این راستا صلاحیت مدیران انتصابی باید براساس اهداف و ماموریت های اقتصادی و جذب سرمایه گذاری شایسته باشد؛ همان که امیر برای اداره کارهای دولتی مورد توجه قرار می داد.
