به بهانه یک اتفاق تلخ ورزشی/

خداحافظی با زندگی در میادین ورزشی

ثلاث – نادر احمدی : حادثه اخیر در مورد فقدان جوان ورزشکار آقای سعید یوسفی مقدم در زمین ورزشی باعث تاسف و تالم جامعه ورزشی گردید و ضربه سنگینی بر بدنه ورزش شهر کنگان وارد نمود و جامعه ورزشی را به دلایل این حوادث ناگوار کنجکاو نمود.
بدیهی است که فعالیت های بدنی و ورزشی برای رشد و تکامل، تندرستی، سلامتی، شادی و نشاط افراد جامعه لازم و ضرروی است.
اما لازمه موفقیت در این امر نیازمند توسعه آگاهی ها و مدد جستن از علم و پژوهش در علم فیزیولوژی می باشد.

متاسفانه فقر علمی و بی اطلاعی برخی، این پیشامدها را تسهیل می نماید. در صورتی که با آگاهی نسبت به برخی امور در زمان تمرین و رقابت های شدید ورزشی می توان از بروز چنین اتفاقات ناگوار و تلخ پیشگیری نمود.
یکی از موضوعات حائز اهمیت و قابل توجه در تمرینات و مسابقات ورزشی، اختلالات تنظیم حرارتی بدن در ورزشکاران می باشد که منجر به سه نوع آسیب ناشی از گرما می شود که عبارتند از : گرماگرفتگی ، واماندگی گرمایی و گرمازدگی که به علت صدمات جبران ناپذیر به دستگاه عصبی، مرکزی، دستگاه قلبی-عروقی ممکن است به مرگ فرد منتهی گردد.
گزارشاتی که در ارتباط با تلفات ناشی از گرمازدگی در بین بازیکنان و ورزشکاران داده شده شامل افراد دبیرستانی و دانشکده ای بوده که اکثراً فوتبالیست و جزء بازیکنان میانه میدان و بخصوص در روزهای اول تمرین یا مسابقات دچار گرمازدگی و فوت شده اند.
ورزشکاران در حین فعالیت شدید ورزشی یا مسابقه برای خنک کردن بدن، به شدت تعریق می کنند. با تعریق زیاد و از دست دادن بیش از حد آب بدن، سازوکار عرق کردن متوقف شده تا حجم خون را به مقدار طبیعی لازم حفظ نماید. آنوقت است که حرارت داخلی بدن به دلیل عدم تعریق بالا می رود.
تراکم بیش از حد الکترولیت های خون، ریتم طبیعی قلب را مختل کرده، الیاف بطنی را رسوب داده و سبب شوک و سکته قلبی و بلاخره مرگ خواهد شد.
رقابت شدید با انگیزه بالا در ورزشکار، عدم داشتن امادگی جسمانی لازم برای رقابت شدید، شرایط محیطی گرم و مرطوب، عدم نوشیدن آب کافی در طول روز در نتیجه مقاومت فرد را در قبال تحمل گرما کاهش می دهد.
عدم نوشیدن مایعات کافی در زمان رقابت، افزایش سوخت وساز و مصرف انرژی بالا و تجمع اسید لاکتیک در عضلات، نوع لباس و تجهیزات سنگین و نامناسب، تعریق زیاد و کاهش آب بدن و غلظت بالای پلاسما، عدم ریکاوری لازم در بین رقابت، استرس بالا در رقابت های شدید باعث اختلال در تنظیم حرارت بدن می شود و اگر این اختلالات با مراقبت های پزشکی فوری درمان نگردد زندگی فرد را با تهدید جدی مواجه خواهد کرد.
مساله اختلال تنظیم حرارتی در ورزشکاران را باید جدی گرفت؛ بدلیل اینکه اکثر پژوهش ها حاکی از آن است که تلفات شوک و مرگ در محیط های ورزشی با اختلال در تنظیم حرارتی بدن ارتباط دارد؛ بنابراین مربیان، سرپرست ها، ورزشکاران و مسئولین اجرایی باید اطلاعات کافی و دقیق از اختلالات ناشی از گرمازدگی را داشته باشند تا در صورت وقوع چنین حوادثی قادر به درمان و جلوگیری از شوک و آسیب های دائم دستگاه عصبی مرکزی، قلبی عروقی و مرگ شوند.

نادر احمدی- کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی