اولین موتور پمپ کشاورزی در شهر بَنَک

در گذشته های نه چندان دور به علت نبود راه و وسیله ی حمل و نقل، مسافرت و رفت و آمد مردم سواحل جنوب از جمله بنک به نواحی داخلی ایران به دشواری انجام می گرفت و مردم، بسیار به ندرت و با سختی می توانستند برای زیارت یا معالجه به شیراز مسافرت نمایند . در آن زمان مسافرت به کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار آسانتر و کم هزینه تر ازسفربه شیراز یا دیگر مناطق داخلی ایران بود . مثلا اگرکسی از بنک قصد مسافرت به بحرین را داشت کافی بود با ناخدایی در کنگان یا دیر صحبت کند و در هنگام مسافرت با او همراه گردد . نه پاسپورتی لازم بود و نه ویزا و بلیتی نیاز داشتند ! فاصله بنک تا بحرین حدود ۲۴۰ کیلومتر بیشتر نیست و اگر یک لنج باری ساعت سه بعد از ظهر از ساحل کنگان یا دیر حرکت می کرد، صبح روز بعد می توانست در بندرگاه منامه یا محرق پهلو بگیرد . به همین دلیل معمولا کشاورزان بنکی محصولات کشاورزی خود از قبیل پیاز و هندوانه و دیگر محصولات را در بازار بحرین به فروش می رساندند . در آن زمان یک بیمارستان مجهز آمریکایی نیز در منامه دایر بود که گاهی اوقات اهالی بنک و کنگان و دیر بیماران خود را برای معالجه به آن بیمارستان می بردند. مرحوم محمد علی راشدی کدخدای بنک در سال ۱۹۴۵ میلادی تعدادی از اقوام خود را برای معالجه به بحرین برد . خانه ای را در منامه کرایه گرفته و حدود یک ماه آنجا اقامت کردند . زمانی که قصد بازگشت به بنک را داشتند، به بازار منامه رفته و مقداری مایحتاج زندگی را از بازار بحرین خریداری کردند تا با لنج با خود به بنک بیاورند . در آن زمان بازار بحرین و بازار بصره به عنوان پر رونق ترین بازارهای منطقه به شمار می رفتند و کالاهای اروپایی و آمریکایی از این بازارها راهی جامعه و زندگی مردم منطقه شمال و جنوب خلیج فارس می شد . از جمله وسایلی که توجه مرحوم محمد علی راشدی را جلب کرد، موتور تلمبه ی آب بود . تا آن زمان کشاورزان بنکی برای آبیاری محصولات خود از گاو نر ( ورزا ) استفاده می کردند .

چون قیمت موتور پمپ کمی گران بود، مرحوم محمد علی با مرحوم ابراهیم سالم پور معروف به ابراهیم السلومی از اهالی تمبک شریک شد و یک تلمبه ی گازوئیلی مارک piter شش اسب ساخت انگلستان را خریداری کردند . پول رایج بحرین در آن زمان « روپیه » بود . یکی از همراهان مرحوم راشدی تعریف می کرد که موتور پمپ را از حفیض فروشگاه مؤید ) ۱ ( به قیمت ۲۵۰۰ روپیه خریدیم . مبلغ ۴۰روپیه به یک گاریچی دادیم واو موتور پمپ ما را به اسکله منامه منتقل کرد. از اسکله ی منامه موتور پمپ را با لنج به بندر دیر آوردند سپس از دیر با اتومبیل مرحوم «خدر » ) ۲ ( به زمین چاه بست درشمال زمین صندلی بنک آورده شد . تلمبه ی پیتر دارای دو قسمت بود: ۱- موتور ۲- پمپ مرحوم محمد علی راشدی تصمیم گرفت که موتور پمپ را روی چاه مزرعه خود که به چاه خرگی یا چاه بست معروف بود، کار بگذارد . سالها بعد، در کنار این چاه در زمینی که مرحوم راشدی به سپاه ترویج اهدا کرد، خانه ای برای سکونت و خدمت مأمور سپاه ترویج ساخته شد. این خانه اکنون تحت تصرف اداره جهاد سازندگی کنگان و در انتهای خیابان بسیج بنک قرار دارد وهنوز پابرجا و قابل استفاده می باشد. مرحوم خلیل کلبی مکانیک اهل کنگان که درتعمیرونصب موتورآلات مهارت داشت کارنصب تلمبه را برعهده گرفت وآن رابه بهترین نحو به انجام رساند . موتور تلمبه را روی یک کرسی سیمانی که در داخل چاه آب درست کردند، نصب کرده و پمپ راکمی پایین ترازآن در ته چاه، کمی بالاتر از سطح آب نصب نمودند . بعد از نصب و راه اندازی تلمبه، اولین کشاورزانی که با آن کار کردند، مرحوم علی بابا رحیمی زاده و مرحوم علی داد محمد داد بودند. مرحومان یاسین درباسی و برادرش علی مشهور به علی مندی و حمود مندی نیز جزو اولین کشاورزانی بودند که با آب این تلمبه در زمین چاه بست به کشاورزی پرداختند . ورود تلمبه آب به بنک مانند دیگر پدیده های تمدن، عکس العمل های متفاوتی را در بین مردم از موافق و مخالف برانگیخت . اکثر همشهریان از این پدیده ی نوظهور استقبال کرده و دسته دسته برای دیدن طرز کار آن به محل تلمبه می آمدند. مرحوم علی داد هم تلمبه را روشن می کرد تا مردم نحوه کار و میزان آب دهی آن را با چشم ببینند و با حوصله به سؤالات کنجکاوانه آنها پاسخ می داد . کشاورزان بنکی که تا آن زمان با محدودیت آب مواجه بودند و با ورزا و دول و بکرک) ۳ ( می توانستند آب اندکی را برای کاشت محصولات کشاورزی خود از زمین استخراج کنند، با تعجب و تحسین به لوله ای که سه اینچ آب گوارای تمیز را از چاه استخراج می کرد و در حوض بزرگ باغ می ریخت، نگاه می کردند . البته در ابتدا بعضی هم موضع منفی گرفتند و شایع کردند که آب این تلمبه به شدت گرم است و ریشه ی محصولات کشاورزی را می خشکاند! آنها حتی شایع کرده بودند که گرمی آب چنان زیاد است که بیل مورد استفاده ی کشاورزان را هم گرم می کند و علی داد و علی بابا از شدت گرمای بیل نمی توانند آن را در دست بگیرند ! بعدها که مردم در اثر مشاهده ی عینی بی اساس بودن این شایعات را متوجه شدند، شایعات دیگری بر سر زبان ها افتاد از جمله اینکه می گفتند: آب تلمبه برکت ندارد و محصول زیر کشت آ ن ثمر چندانی به بار نمی آورد ! به هر حال بعد از این تلمبه، کشاورزان دیگری هم نسبت به خرید دستگاه های مشابه آن اقدام کردند و ک مکم آبیاری با گاو از رواج افتاد و منسوخ ش د. مرحوم صالح راشدی، مرحوم محمد حاجی علی ابراهیمی، مرحوم حسن علی صالح بحرانی، مرحوم حاج عبدالله کمالی معروف به عبود کمال، مرحوم ماجد راشدی، مرحوم حسن ابولی معروف به حسن خان، مرحوم محمداحمد سلطان ابولی،مرحوم محمداحمدسلامیان و تعدادی دیگراز کشاورزان بنک نیز جزو اولین کسانی بودند که چاههای کشاورزی خودرا به تلمبه مجهز کردند .