بندر سیراف بهعنوان میراث و یکی از محکمترین اسناد تاریخی ایرانیان در فارس بودن خلیج فارس است. میراثی که اگر در یکی از کشورهای همسایه قرار داشت امروز به یکی از قطبهای گردشگری در خاورمیانه و آسیا تبدیل میشد اما بهدلیل بیتوجهی مسئولان استان در طی چند دهه اخیر به این بندر تاریخی کمتر ایرانیای آن را میشناسد و گردشگری آن مهجور مانده است. این همه ماجرا نیست، در کنار این بیتوجهی، این روزها شهر سیراف با مشکل ساخت و ساز در محدوده و حریم آثار باستانیاش مواجه است.
ثلاث -نجمه جمشیدی : بندر سیراف بهعنوان میراث و یکی از محکمترین اسناد تاریخی ایرانیان در فارس بودن خلیج فارس است. میراثی که اگر در یکی از کشورهای همسایه قرار داشت امروز به یکی از قطبهای گردشگری در خاورمیانه و آسیا تبدیل میشد اما بهدلیل بیتوجهی مسئولان استان در طی چند دهه اخیر به این بندر تاریخی کمتر ایرانیای آن را میشناسد و گردشگری آن مهجور مانده است. این همه ماجرا نیست، در کنار این بیتوجهی، این روزها شهر سیراف با مشکل ساخت و ساز در محدوده و حریم آثار باستانیاش مواجه است.
سیراف جایگزین سواحل مدیترانه برای گردشگران ایرانی
سیراف بندری است که میتوانست این روزها جایگزینی بهتر از شهرهای ساحلی کشور همسایهمان ترکیه باشد اما این بندر نیز مانند دیگر شهرهای توریستی کشور در این بخش مهجور و مظلوم مانده است. وجود دریا و اماکن تاریخی و جاذبههای این شهر را صدچندان و آن را به یکی از بینظیرترین مناطق در کشور تبدیل کرده است. این پتاسیلها نتواسته آنطور که باید این شهر در مقصد گردشگری شناخته شده در کشور تبدیل کند و این روزها کمتر گردشگری این شهر را میشناسد.
سیراف بندری با امواج آبی زیبا، نسیم دلانگیز و یکی از محکمترین اسناد حضور ایرانیان در خلیج همیشه فارس است. شهر باستانی سیراف دارای معماری خاصی بوده که بسیار شبیه به روستای ماسوله در شمال کشور است. سیراف روزگاری نقش مهمی در تجارت، دریانوردی، صدور فرهنگ و هنر ایرانی و اسلام به جنوب شرق آسیا ، شرق آفریقا و کشورهای خاوردور داشته و مانند نگینی درخشان در ساحل خلیج فارس متلألو بوده است .
جلوه آثار بینظیری تاریخی در سیراف
این بندر کهن در بین چهار مرکز صنعتی و گازی عسلویه، پارسیان، جم و کنگان قرار گرفته است. از آثار باستانی سیراف میتوان به دخمهها و سنگچینها، چاهها، سنگفرشها و غارهایی شبیه آتشگاه در دل کوهها، دخمههای باستانی؛ حوضچههای نگهداری و استعمال آب باران یا به عنوان قبور سنگی، گورستان تاریخی، دره لیرودی شیلو آتشکده، کلیسا، گور سیبویه، مسجد جامع و قلعه نصوری که برخی از آنها به ثبت ملی رسیده است. بسیاری از کارشناسان میراث فرهنگی این بندر را واجد شرایط ثبت در فهرست آثار جهانی و یونسکو میدانند.
ساخت و ساز در حریم آثار تاریخی سیراف
بندر سیراف به علت شرایط جغرافیایی خود که از یک طرف محدود به دریا و از طرف دیگر به کوه متصل است و فاصله کوه تا دریا بسیار کم است باعث شده تا این بندر با کمبود زمین مواجه شود. از سوی دیگر وجود دهها پالایشگاه و پتروشیمی در سیراف و اطراف آن موجب افزایش نرخ رشد جمعیت شده که بهدلیل کمبود زمین اهالی سیراف در حریم آثار باستانی این شهر اقدام به ساخت و ساز غیرمجاز کردهاند.
براساس کاوشهای انجامشده قدمت این شهر به دوره ساسانی بازمیگردد. بندر سیراف تا قرن چهارم هجری بهنوعی مهمترین بندر سواحل شمال خلیج فارس بوده است. درباره بندر سیراف تحقیقات گسترده و چندین کنگره بینالمللی برگزار شده است. باتوجه به آثار باستانی کشف شده در سیراف، این شهر قابلیت ثبت جهانی را دارد. آنچیزی که درباره سیراف نقل میشود این است که در پایان رشته کوههای زاگرس و محل اتصال کوه به دریاست. در قرن چهارم یک سونامی در این بندر رخ میدهد که بخشی از شهر را به زیر آب فرو میبرد.
سیراف محصور در پارس جنوبی
سیراف در دل منطقه ویژه پارس جنوبی قرار دارد بهدلیل وجود دهها پالایشگاه و پتروشیمی آب و هوای آن متاثر از این مسئله شده است همچنین بهدلیل محصور بودن در بین کوه و دریا و نیز زمینهای این شهر بسیار کم است و این مسئله تبدیل به یک معضل برای این شهر شده. بهگفته فعالان میراث فرهنگی این شهر؛ ساخت و ساز غیرمجاز در محدوده و حریم آثار باستانی و تاریخی انجام میشود و مسئولان مربوطه دراینباره بی تفاوت هستند.
سیراف هتل ندارد
یکی دیگر از مشکلات سیراف نبود هیچگونه هتل یا مسافرخانه است، در حال حاضر مسافران این شهر در خانه بومیان این شهر مستقر میشوند. شهر سیراف از جمله نقاطی است که بیشترین گردشگر خارجی را دارد؛ باتوجه به شناخت جهانی که از این شهر وجود دارد در سالهای گذشته گردشگران بسیاری که اغلب آنها باستانشناس بودهاند از سیراف دیدن کردند. بسیاری از باستانشناسان براین باورند که بخش بزرگی از شهر سیراف در اثر سونامی به زیر آب رفته، و این مسئله باعث شده که غواصی در این شهر یکی از جاذبههای گردشگری باشد.
متن