وقوع زلزله با مقیاس بزرگ

ایران در منطقه ای با گسل‌های زلزله خیر قرار گرفته و هر چند سال یکبار، زمین لرزه هایی با مقیاس بالا در آن رخ می دهد. در زلزله های با مقیاس بالا، صدمات و خسارات های فراوانی به مردم وارد شده است و به نظر می‌رسد هنوز موضوع زلزله و آثار تخریبی و روانی آن در کشور ما جدی گرفته نشده است.

گرچه متولیان امر نظیر راه و شهرسازی، شهرداری‌ها،  نظام مهندسی ساختمان و … تلاش می‌کنند که موضوع مقاوم سازی را در بین مردم امری جدی مطرح کرده و تغییرات اساسی را در بافت فرسوده صورت دهند، اما به نظر می رسد تا نقطه مطلوب فاصله داریم و درصد بالای تخریب زلزله اخیر در غرب کشور دلیلی بر این ادعاست.

زلزله کوبه در سال ۱۹۹۵ میلادی به تنهایی جان بیش از ۶۴۰۰ نفر را در ژاپن گرفت که بعد از این حادثه، این کشور مجموعه ای از قوانین و اقدامات مقاوم سازی ساختمان ها را مصوب و به اجرا رسانید که منجر به کاهش تلفات ناشی از زلزله‌ در سال های اخیر گردیده است.

در سال ۲۰۱۷ میلادی مقاله‌ای توسط راجر بیلهام از دانشگاه کلرادو  و ربکا بنیتک از دانشگاه مونتانا  که در نشست سالانه انجمن زمین شناسی آمریکا، منتشر شد، که ارتباط بین سرعت چرخش زمین و فعالیت زلزله قوی نشان می داد و پیش بینی کرده بودند که تعداد زلزله های شدید در سال ۲۰۱۸ با توجه به تغییر سرعت چرخش زمین، افزایش خواهد یافت.

با تاکید بر اینکه در حوزه زاگرس(رشته‌کوهی است که از غرب تا جنوب غربی ایران کشیده شده است) زلزله‌هایی با بزرگای بالای ۷ ریشتر کمتر مشاهده شده است و بیشتر زلزله‌ها در این حوزه در محدوده بین  بزرگای ۴ تا ۶ است و ظهور زلزله کرمانشاه با بزرگای ۷٫۳ ریشتر، نشان دهنده تغییر رفتار در بزرگای زلزله‌های زاگرس از کوچک مقیاس به سمت بزرگ مقیاس می باشد؛ به دلیل تغییر فشارها در زاگرس، باید در انتظار زلزله‌های بزرگی باشیم.

پیشنهادات ذیل تنها بخشی از اقدامات پیشگیرانه است که می توان در جهت ارتقاء کیفیت ساخت و ساز و کمک به کاهش تلفات برای شهروندان موثر واقع شود :

۱- آموزش فرهنگ مقاوم سازی ساختمان ها.

۲- جلوگیری از ساخت و ساز های غیر مجاز.

۳- افزایش کیفیت نظارت مهندسین نظام مهندسی،  شهرداری و راه و شهرسازی.

۴- استفاده از پیمانکاران و مجریان ذی الصلاح و دارای مجوز از وزارت راه و شهرسازی.

۵- استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد و باکیفیت.

۶- طراحی و محاسبه دقیق نقشه های ساختمانی و نظارت مضاعف بر تایید نقشه ها.

۷- شناسایی بافت‌های فرسوده و تبدیل آنها به بافت‌های مستحکم.

ثلاث: محمد جواد علی نژاد -کارشناس ارشد عمران – زلزله