سیل اخیر کنگان پاسخ محکم طبیعت در برابر تجاوز به حریم رودخانه ها بود

سیل یک پدیده طبیعی است که در هنگام بروز مانند هر بلای طبیعی دیگر دارای آثار تخریبی غیر قابل اجتناب است. در بعضی موارد اثرات سو ناشی از وقوع سیل کمتر از زلزله نبوده و عدم پیشگیری  از وقوع آن می تواند  خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را بر جا بگذارد.  در هنگام بارش باران مقداری از آب جذب خاک و گیاهان می شود،  درصدی تبخیر می شود و باقی مانده جاری شده را روان آب می نامند.

سیلاب زمانی روی می دهد که با تخریب طبیعت باعث  تغییر بستر  رودخانه ها، حوضچه ها، آبگیر ها، رانش دامنه ها، از بین بردن پوشش گیاهی منطقه و فرسایش آبی خاکی می شویم که باعث  می گردد سیلاب  از چند روش باعث تخریب گیاهان ، درختان و پوشش گیاهی  شود  و خاک و گیاهان  نتوانند بارش را جذب نموده  و در نتیجه  کانال  طبیعی رودخانه، کشش گذر دهی  روان آب ایجاد شده را نداشته باشد.  از این مهمتر  تاثیر بلند مدت سیلاب هاست که بیشتر به جا به جا کردن بذر گیاهان و فرسایش قسمت غنی خاک منجر  می شود و در نهایت با کم شدن سرعت سیلاب ها، باعث رسوب خاک رس میشود که شاید بدترین قسمت ماجرا باشد .  خاک رس محیط مناسب برای کشت نیست  و نفوذ پذیری ندارد . ظرفیت انتقال آب در خاک رس صفره است و ده ها اثر منفی دیگر که از آن سراغ داریم.

دخالت بی رویه انسان در محیط زیست، به شکل قابل توجهی در ایجاد سیلاب نقش دارد.

روند روز افزون شهر نشینی و صنعتی شدن منطقه،  دخل و تصرف غیر مجاز  در حریم دره ها ، رودخانه ها ، مسیل ها و ساخت و ساز های  بی رویه  و واگذاری  تنگه ها و تخریب آن  در قالب  برداشت معدن به افراد سود جو  و شرکت ها  و تخریب طبیعت، توسعه پوشش های غیر قابل  نفوذ  در سطح زمین، احتمال سیل خیزی  مناطق مسکونی را افزایش داده است. سیل همانند زلزله، توانایی ایجاد خساراتی  سنگین و جبران ناپذیر را دارد. می توان گفت  در اثر جریان سیلاب  آلوده شهری بعلت انتقال  و ورود طیف گسترده از آلاینده های مختلف به محیط های آبی خاکی و عدم توازن اکولوژیکی  در محیط زیست می شود.

سیلابی که بر اثر ۴۵ دقیقه بارش در کنگان رخ داد و باعث تحمیل خساراتی به شهروندان  و زیر ساخت ها شد، نشان می دهد  که متاسفانه موضوع سیل و مدیریت و کاهش خسارات آن در کنگان  مورد توجه جدی قرار نگرفته و فقط زمانی که سیلاب مخربی جاری می شود  و فاجعه ای به وجود  می آید توجه مسئولین و متخصصین به آن جلب می شود. گرچه طرح های مهار سیلاب به صورت محدود و پراکنده در کنگان اجرا شده است اما نشان می دهد، یک راه حل مشخص، مطمئن و پایدار  برای مناطق سیل گیر وجود ندارد. اما بدیهی است که پدیده سیل علیرغم همه پیچیدگی هایش قابل برسی و مطالعه است و می توان  جهت مهار و کاهش خسارت ها و بهبود روند کمک و ترمیم خرابی ها گامی موثر برداشت.

سیل اخیر در کنگان به ما یادآوری کرد که اگر بستر رودخانه ها، تنگه ها، مسیل ها و دره ها، مورد تجاوز قرار دهیم، طبیعت پاسخ لازم را به ما خواهد داد.

سیل اخیر کنگان، این تفکر که همه طبیعت  را می توان با روش های مهندسی در اختیار انسان قرار داد را بدجور به چالش کشید و همچنین ثابت کرد که واکنش طبیعت می تواند فرای قدرت و سیطره انسان باشد.

از این رو شناخت عوامل موثر بر پیش آمدن بلاهای طبیعی و حوادث غیر مترقبه برای   شوراها، منابع طبیعی ، صنعت، معدن و تجارت، محیط زیست ، فرمانداری ، شهرداری، بعنوان مدیران شهری لازم است و همچنین  پیروی از فرمایشات مقام معظم رهبری که کوه خواری و زمین خواری و ساخت و ساز بی رویه را از مسائل رنج آور و اسف بار دانستند و فرمودند » اینگونه اقدامات باید جرم تلقی شود« ؛ امری ضروری است. در بر خورد با این بلاها در هنگام وقوع و پس از وقوع می تواند موجب کاهش خسارت ها  و  کمک به بهبود خرابی ها باشد .  امید می رود مسئولین با افزایش آگاهی های خود و بر خورداری از توانمندی های لازم  اقدام هایی عملی وپیشگیرانه ی مناسبی را برای کاهش اثرهای حوادث و بلاهای طبیعی به کار گیرند.

یادداشت: علی قنبری

.

.