چگونه اعتماد کودکان را به خود جلب کنیم

اصول گوش دادن به حرف های کودکان چیست؟

در دســترس بودن یک فرد مورد اعتماد، که به حرف های ما گوش کند، یکی از نیازهای اساسی هر فرد محسوب می شــود؛ حضور پدر و مادری که فعالانه به حرف های فرزنــدان گوش می کنند، موجب جلب اعتماد و آرامش آنان می شــود، به همین دلیل ضرورت دارد به عنوان پدر یا مادر، به صحبت های فرزندان به خوبی گوش دهیم تا آنها بتوانند با ما درد دل کنند و در نتیجه احســاس آرامش داشته باشند.

گوش دادن فعال و پویا نیاز به یادگیری و تمرین دارد که پدر و مادر باید آن را بیاموزند و با استفاده از آن به فرزند خود کمک کنند تا احساســاتش را بیان کند و در نتیجه، موجب نزدیک تر شدن آنها به فرزند و فرزند به آنها شود، از این رو، هدف این نوشتار این است که پدر و مادرها با این اصل بسیار مهم در فرزندپروری آشنا شوند.

گوش کردن فعالانه و بدون قضاوت یکی از انواع مهارت های زندگی و از جمله راه هایی است که می توانیم احساس دلبستگی را در فرزند از دوران کودکی به وجود آوریم، زمان هایی که احساس ناراحتی داریم و یا اتفاق غیرقابل پیش بینی برایمان پیش آمده است، وجود فردی که بدون قضاوت کردن، بدون اینکه پند و اندرز دهد، تنها به ما گوش دهد و احساسات ما را درک کرده و در آن موقعیت بازگو کند، بسیار کمک کننده است و احساس آشفتگی ما را کم می کند.

داشتن مهارت باعث می شود پدر و مادر به عنوان افرادی ایمن و قابل اعتماد برای کودک باشند و کودک بتواند بدون داشتن ترس، نگرانی و خودسانسوری، عواطف و احساساتش را بیان کند و راحت تر با احساسات خود کنار بیاید، این احساس امنیت منجر به در امان ماندن فرزند از آسیب های اجتماعی به ویژه گرایش به مصرف مواد می شود.

شاید یکی از بزرگ ترین مشکلات هر فرد در زندگی، پیدا کردن کسی است که به درد دل های او گوش کند، کسی که خوب گوش کند و مورد اعتماد باشد.

راهکارهای گوش دادن فعال

– علاقمند و با توجه باشیم: در هنگام صحبت با کودک، علاقه مندی و توجه خود را نشان دهیم و با برقراری تماس چشمی، او را مطمئن کنیم که متوجه اش هستیم، برای این کار لازم است که محرک های محیطی مانند تلفن، موبایل و تلویزیون را فراموش کنیم.

– کودکان را به صحبت کردن تشویق کنیم: بعضی از کودکان نیاز دارند که برای شروع صحبت از آنها دعوت شود، به یاد داشته باشیم کودکان وقتی عقاید خود را بیان می کنند، احساس می کنند مهم تر هستند.

– صبورانه به کودک گوش دهیم: همه ما سریع تر از حرف زدن فکر می کنیم، اما کودکان به دلیل ذخیره لغات محدودتر نسبت به ما و تجربه و تمرین کم تر در حرف زدن، وقت بیش تری را صرف پیدا کردن کلمه های مناسب می کنند.

– طوری به حرف کودک گوش دهیم که مطمئن شود برای همه حرف هایش وقت کافی داریم.

پیش از اتمام صحبت آنها، حرفشان را قطع نکنیم؛ قطع کردن حرف کودکان یا رد کردن نظریات آنها و پند دادن و نصیحت کردن را کنار بگذاریم، به حقوق کودکان احترام بگذاریم و اجازه بدهیم تا عقایدشان را بیان کنند.

– به اشارات غیرکلامی شان توجه کنیم: کودکان پیام های زیادی را به صورت غیرکلامی می فرستند؛ مانند تظاهرات صورت شان(اخم کردن) یا حالت هایی که به خود می گیرند(مشت کردن دست ها هنگام عصبانیت) یا تغییر در روش های رفتاری(مانند ناخن جویدن هنگام نگرانی)؛ ما از نشانه هایی که کودک هنگام بیان مساله اش بروز می دهد، می توانیم نکات بیشتری درک کنیم.

– از سوال های باز استفاده کنیم: سوال هایی که جواب شان بله یا خیر است، جلوی گفت و شنود را می گیرند و مکالمه را زود می بندند؛ به جای اینکه بگوییم مدرسه خوش گذشت؟ بپرسیم که امروز در مدرسه چه کارهایی انجام دادید؟ در جواب این سوال کودک بیشتر صحبت می کند.

– احساساتش را بازنمایی کنیم و کمک کنیم تا تجاربش را تشریح کند.

– خودمان را جای او بگذاریم و به او نشان دهیم که مساله اش را درک می کنیم و با او همدل هستیم: به کودک کمک کنیم تا افکارش را تشریح کند؛ برای این کار سعی کنیم احساسات کودک را با کلمات خودمان واضح کنیم و آنها را دوباره به او برگردانیم.

– احساسات کودک را منکر نشویم: احساسات کودک برای خودش حقیقی هستند، پس احساسات او را کوچک نشماریم.

– هنگام صحبت با او از کلمات سخت و دشوار استفاده نکنیم: احساسات کودک را بزرگ نمایی و غیرقابل حل جلوه ندهیم؛ کلمات باید با فهم کودک متناسب باشند.

– گفت و گو را در زمان مناسب انجام دهیم: گاهی کودک نمی خواهد درباره مساله اش صحبت کند یا می خواهد مدتی با احساساتش تنها باشد، در آن لحظه به خلوت کودک احترام بگذاریم و به قول معروف به او پیله نکنیم، اما متوجه او باشیم و در فرصتی مناسب با او صحبت کنیم، فراموش نکنیم این کار را در بهترین مکان و زودترین زمان مناسب انجام دهیم و به تاخیر نیندازیم./

«سحر شهری» کارشناس سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز