نقش پیشگیری اولیه از اعتیاد در محیط های کارگری مجتمع های نفت، گاز و پتروشیمی

سوء مصرف مواد مخدر یکی از معضلات جامعه بشری و به طور خاص جامعه ما است و باید برای نجات جوانان  از چنگال افیون باز هم برنامه ریزی شود. برنامه باید در سه زمینه کاهش تولید و توزیع، کاهش تقاضا وکاهش آسیب سامان داده شود، در عرصه کاهش تقاضا اجرای برنامه های پیشگیرانه بهترین گزینه است. برنامه های اولیه پیشگیرانه در محیط کار(کارگری، صنعتی، اداری) اصولاً  باید با توجه به مفروضه اصلی مقاله در گرایش به سوء مصرف مواد یعنی عوامل هیجانی منفی و افزایش هیجانات مثبت سامان دهی شود. از آنجا که هدف اساسی این مقاله توجه به پیشگیری اولیه از سوء مصرف مواد در بین شاغلین در محیط های کارگری مجتمع های نفت و گاز و پتروشیمی می‌باشد، باید کلیه عوامل محیطی و شخصی که منجربه ایجاد هیجانات منفی می شود و برای این گروه اجتماعی استرس و هیجان منفی ایجاد می کند شناسایی و در جهت کاستن از این فشارها و هیجانات ناشی از آن برنامه ریزی شود.

روش های پیشگیرانه: ۱٫ به طور کلی شرایط کاری وفعالیت باید به گونه ای سامان یابد که کرامت انسانی کارکنان وافرادی که به انجام وظیفه مشغول هستند حفظ وسلامت عاطفی آنها ارتقا یابد و این امر مهم نه تنها آسیبی به روند باز دهی سیستم کاری و صنعتی وارد نمی کند، بلکه منجر به بالا رفتن روحیه کاری و افزایش بهره وری سازمان نیز می شود. در مکانی که کرامت انسانی حفظ وارتقا می یابد کمتر امکان دارد که فرد هیجانات منفی را تجربه کند و لذا به فرموده امام هادی(ع)«کسی که احساس کرامت و بزرگواری کند نفس خود رابه گناه آلوده نمی کند و به دنبال کار های که به کرامت او آسیب وارد کند نمی رود» ۲٫ آگاه کردن کارگران با انواع مواد افیونی وخطرات آن جهت ایجاد حساسیت در آن ها به صورت پیام های بهداشتی و بسته های آموزشی، به گونه که منجر به تغییرنگرش و باور در آنها بشود. در این روند باید فرد از اثرات نامطلوب مصرف مواد بر سلامت جسمی، روانی و کارکرد شغلی اجتماعی خود و خانواده اش آگاهی یابد. ۳٫ آموزش مهارت های مقابله ای کارآمد به کارکنان، به گونه که در هنگام رویارویی با شرایط دشوار کاری و رفتارهای مدیریتی غیراصولی برای کاستن از فشارهای ناشی از شرایط از روش های مقابله ای مؤثر و راه گشا استفاده کنند. ۴٫ تهیه بروشورهای حامل پیام های بهداشت روانی و راه های کمک به کارکنان جهت افزایش هیجانات مثبت آن ها ۵٫ ایجاد مراکز مشاوره برای کارکنان محیط های کاری و فرهنگ سازی لازم برای استفاده از این فرصت ها توسط افراد نیازمند به خدمات مشاوره و روان درمانی ۶٫  روش های کنترل هیجانی به کارکنان مراکز صنعتی، کارگری آموزش داده شود ۷٫   آموزش مهارت های ارتباطی به مدیرانی که محیط های کار را بر عهده دارند مانند: گوش دادن، همدلی، پذیرش، کنترل خشم، استرس  ۸٫ ایجاد اطمینان در محیط های کارگری و صنعتی در جهت برخورداری از بیمه و شرایط استخدامی و رفاهی لازمه زندگی ۹٫  گسترش باشگاه های کارگری و ارائه خدمات به کارگران و کارکنان بخش اداری، صنعتی می تواند نقش مهمی در کاهش خستگی روانی آلام روحی این گروه اجتماعی بازی کند و هیجانات منفی را کاهش دهد. ۱۰ .  از بودن کانال ارتباط مدیریت با کارکنان به گونه ای که ضمن حفظ جایگاه اداری و سازمانی، نگرانی های کارکنان نسبت به مدیریت سازمان به واسطه خود آنان به مدیریت انتقال یابد واحساس امنیت روانی بر کارکنان حاکم شود. ۱۱٫ کارکنان محیط های کار تا حد امکان در تصمیمات مربوط به درون سازمان و شیوه اداره و خدمات ارائه شده دخالت داده شوند. ۱۲ .  دست گذاشتن روی شایستگی های کارکنان و برجسته کردن این شایستگی ها وارتقاء نیروها بر اساس شایستگی های آن ها وهمچنین سپردن کار به کارکنان به گونه که احساس کنند خود درهدایت فرایند کار موثر هستند به عنوان دو پایه ایجاد انگیزه کار در کارکنان نقشی مهم ایفا می کنند و فردی که محرکش انگیزه های درونی است کمتر در معرض احساسات نامطبوع وهیجانات منفی ناشی از محیط کارقرار می گیرد.

ثلاث جنوب- کارشناس آموزش مسائل اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد- عبدالحسین شبانی نژاد