بررسی موانع توسعه گلخانه ها در استان بوشهر

مزایای کشت در گلخانه در مقابل کشت فضای باز، بسیار زیاد است. بهره وری بیشتر از منابع آبی، تولید بیشتر نسبت به سطح زیر کشت، مصرف کمتر نهاده ها بخصوص سموم، همگی از مزایای کشت در گلخانه است که بر هیچ‌کس پوشیده نیست ولی چرا تاکنون ما شاهد آن نیستیم که کشاورزانمان سطح کشت فضای باز خود را کاهش داده و درصد کمی از اراضی خود را به گلخانه اختصاص داده باشند. شاید یکی از عمده ترین دلایلی که در اکثر مقالات و نشریات مطرح شده است هزینه اولیه احداث گلخانه است، ولی اکنون با وجود تسهیلات کم بهره (در زمان نگارش این نوشتار تسهیلات با نرخ سود ۷ درصد از محل بند الف تبصره ۱۸ جهت احداث گلخانه پرداخت می شود در حالی که نرخ سود مصوب شورای مرکزی پول و اعتبار ۱۸ درصد است) با این وجود روند توسعه گلخانه ها به کندی پیش می رود. به نظر می‌رسد عواملی که موجب عدم رغبت کشاورزان به این کار شده موفق نبودن درصد کثیری از گلخانه داران فعلی در این رشته است؛ و این موضوع ریشه در چند عامل دارد: اولاٌ، سازه های گلخانه ای که در استان قبلاً   احداث می‌شد، هزینه های احداث آن با درآمد حاصله متناسب نبود‌‌‌‌؛ البته هر چه به جلوتر پیش رفتیم  سازه ها متناسب تر شدند تا جایی که هم اکنون شاهد سازه های فنی سبک یا همان کشت داربستی بخصوص در جنوب استان به عنوان یک سازه کم هزینه و متناسب با شرایط اقلیمی هستیم، در خصوص گلخانه های گالوانیزه مسقف نیز اکنون بررسی‌هایی انجام شده و دستورالعمل‌هایی نیز توسط “سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی” استان در این خصوص تدوین شده است و دو نوع سازه متناسب با شرایط اقلیمی استان مورد تائید کارشناسان قرار گرفته است. دوم اینکه، کشاورزان ما خودشان قبلاً در هیچ گلخانه ای کار نکرده اند و هیچ تجربه عملی با محیط گلخانه و نحوه کاشت وداشت و تغذیه در گلخانه ندارند لذا تا ۳ یا ۴ سال اول در حال آزمون و خطا هستند. این در حالی است که از لحاظ اقتصادی شما باید طی ۵ سال بازگشت سرمایه داشته باشید. سوم اینکه، نبود کارگر ماهر در گلخانه ها یکی از دلایل مهم بالا رفتن هزینه ها و کاهش درآمد در گلخانه است، کند بودن کارگران معمولی، وارد کردن ضربه و استرس به گیاهان هنگام هرس وبرداشت، ناآگاهی نسبت به نحوه کود دهی و کود پاشی بوته ها همگی باعث متحمل شدن هزینه های زیادی بر دوش گلخانه دار و افت عملکرد محصول می شود در نتیجه این عوامل باعث بالا رفتن هزینه و پایین آمدن در آمد و در نهایت دلسرد شدن کشاورز می شود. حال به این عوامل، یکسان بودن قیمت محصولات گلخانه ای با محصولات فضای باز در کشور و نوسان شدید قیمت در بازار  نیز باید اضافه کرد. عوامل ذکر شده عوامل فنی و اقتصادی است. از سوی دیگر، تسهیلات گیرندگان  بانک‌ها در خصوص تأمین وثیقه، دارای مشکلات زیادی هستند. با تمامی این وجود، کاهش روز افزون منابع آبی و لزوم تولید محصول سالم (محصول سالم، به محصولی  گفته می‌شود که عاری از عناصر و ترکیبات سمی و آلاینده بوده و یا با رعایت حداکثر باقی‌مانده مجاز  تولید شده باشد.) ایجاب می کند که کشاورزان سطوح کشت فضای باز خود را کاهش داده و همان میزان تولید را در سطح کمتر  و سالم تر داشته باشند. دولت و بانک‌ها نیز باید با بازنگری در بازپرداخت تسهیلات گلخانه از ۵ سال به ۱۰ سال شرایط را برای حمایت از این قشر زحمتکش و توسعه بیشتر گلخانه ها بیش از پیش مهیا کند.

ثلاث جنوب- یادداشت: مصطفی فرامرزی، رئیس جهاد کشاورزی شهرستان کنگان