نقدی بر معرفی دستگاههای اجرایی برتر استان بوشهر

با توجه به اینکه روزانه خبرهای استان را از همین رسانه ها رصد می کنیم، تیتر خبر مذکور توجه مرا به خود جلب کرد. از این رو، به عنوان یک کاربر، مشتاق شدم که این خبر را بخوانم. قبل از خواندن این خبر اطمینان داشتم که بر اساس اطلاع نزدیک از اقدامات انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، ارزیابی عمومی از تلاش‌های شبانه‌روزی مجموعه مدیریت دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در راستای طرح تحول نظام سلامت، ارزیابی عمومی از رضایت مردم از روند درمان و کاهش هزینه‌ها در گوشه و کنار، ارزیابی مثبت مدیران ارشد استان در تریبون‌های مختلف از اجرای طرح تحول نظام سلامت در استان بوشهر (در ادامه به بخش‌هایی از آنها اشاره خواهم کرد)، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان بوشهر نیز در لیست برترین‌های جشنواره قرار گرفته است.

همچنین براساس اخبار، گزارش‌های رسانه‌ها و سایت‌های خبری از اجرای موفق طرح  تحول نظام سلامت در استان بوشهر و رضایت مردم از این طرح مهم در طی یک سال گذشته، انتظار داشتم که به منظور تقدیر از زحمات این مجموعه نام دانشگاه علوم پزشکی بوشهر به عنوان یکی از دستگاه‌های برتر در هفدهمین دوره جشنواره شهید رجایی به چشم بخورد و این انتظار به جایی بود.

اما در کمال ناباوری نه تنها نام این دستگاه به چشم نمی‌خورد بلکه بعضا دستگاه‌هایی معرفی شده بودند که برای دو سال متوالی به عنوان دستگاه برتر حضور داشتند که شاید کسر کوچکی از خدمات دانشگاه علوم پزشکی هم دارا نیستند – هر چند منکر فعالیت‌های سایر دستگاه‌های دیگر نیستم –  اما با تنوع خدمات و گستره جغرافیایی دانشگاه علوم پزشکی که از خانه‌های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی در روستاها شروع می‌شود و تا بیمارستان‌های شهرها و آن هم بصورت ۲۴ ساعته و با حدود ۶۵۰۰ پرسنل ارایه خدمت می‌نماید این انتخاب بسی مایه تعجب می‌باشد.

با خود اندیشیدم که مگر کارکردهای شبانه‌روزی و موفقیت‌های دانشگاه در یک سال گذشته نهایتا نباید در ارزیابی عملکرد دستگاه متبلور شود؟

به‌راستی کدام یک از دستگاه‌های استان در طول سال گذشته چنین طرح موفقی را اجراء نموده‌اند که این‌چنین  رضایت نسبی مردم را در پی داشته باشد.

از این‌رو، کنجکاو شدم تا با کنکاشی در سایت‌ها و منابع موجود، با معیارهای ارزیابی دستگاه ارزیابی کننده آشنا شوم، اما متاسفانه پیدا نکردم .

اما با کسب اطلاع از منابع موثق متوجه شدم که دستگاه ارزیابی کننده، عملکرد ضعیف دانشگاه در بحث شاخص‌های اختصاصی را دلیل عدم قرار گرفتن آن در بین دستگاه‌های برتر استان اعلام کرده‌اند. این که کدام بدنه کارشناسی، ارزیابی شاخص‌های تخصصی دستگاهی مانند دانشگاه علوم پزشکی را بر عهده داشته است که عملکرد دستگاه را پایین قضاوت نموده و یک‌طرفه اقدام به کسر امتیاز شاخص‌های دستگاه نموده خود یک موضوع قابل بحث است، اما به‌راستی آیا ویزیت یک میلیون و دویست هزار نفر در طول اجرای طرح تحول سلامت با تعرفه دولتی در استان تبلوری از عملکرد دستگاه نیست؟

اگر راه‌اندازی کلینیک‌های تخصصی در شهرستان‌های استان با عملکرد دستگاه مرتبط نیست، اگر حذف تعرفه‌های غیر متعارف در بیمارستان‌های دولتی بیانگر نقش نظارتی دستگاه نیست، اگر تهیه همه تجهیزات و ملزومات پزشکی مورد نیاز بیماران در مقایسه با دو سال قبل توسط بیمارستان‌های دولتی بیانگر پایش مستمر دستگاه نیست، اگر راه‌اندازی اورژانس هوایی برای انتقال بیماران اورژانسی بیانگر توجه به کرامت انسانی و نشان از سیستم یکپارچه و عملکرد قابل تحسین دستگاه نیست، اگر رایگان نمودن تعرفه زایمان طبیعی حرکتی به سمت دست‌یابی به استانداردهای درمانی و در راستای کاهش سزارین‌های غیرضروری نیست، اگر افزایش پایگاه‌های اورژانس و کاهش زمان حضور بر بالین بیماران با عملکرد دستگاه سنخیتی ندارد، اگر کنترل کامل بیماری‌های واگیر چیزی غیر از عملکرد اختصاصی دستگاه است، اگر افزایش سی درصدی مراجعین به بیمارستان‌ها بیانگر پاسخ‌گویی بالای دانشگاه و نشان از اعتماد به کیفیت عملکرد تخصصی دستگاه نیست، اگر افزایش شاخص پزشک به جمعیت نشان از تلاش دستگاه در راستای ارتقای شاخص‌های دسترسی مردم به خدمات نیست، اگر نوسازی تخت‌های بیمارستانی، سیستم‌های سرمایش، درب و پنجره ها و خرید همه تجهیزات مورد نیاز بیمارستان‌ها طی یک سال گذشته نشان ارتقای عملکرد و استانداردهای دانشگاه نیست، پس یا شاخص‌ها مورد اعتماد نیستند و یا اینکه عملکرد تخصصی چیزی غیر از اینهاست که باید آموخته‌های خود را به روز کنیم.

بنابراین انتظار دارم تا دست‌اندرکاران در این زمینه پاسخی قانع کننده ارائه نمایند تا خدای ناخواسته این جشنواره‌ها که به منظور تقدیر از شایستگان عرصه عمل طراحی شده‌اند موجبات یاس و ناامیدی مدیران خدوم و زحمتکش را فراهم نیاورند.

هر چند ایمان دارم مجموعه ریاست و مدیران دانشگاه علوم پزشکی بوشهر هدفی بالاتر از قرار گرفتن در جمع دستگاه‌های برتر دارند و آن رضایت  باری‌تعالی و مردم استان است اما این صرفا فرصتی برای انعکاس بخش کوچکی از عملکرد فعالان حوزه سلامت می‌باشد.

لازم به ذکر است که اینجانب نه پزشک هستم و نه مسئولیت اجرایی در این دستگاه دارم بلکه به عنوان کسی که از نزدیک شاهد فعالیت‌ها و تلاش این عزیزان در دانشگاه هستم بر آن شدم تا پاسخ این سؤال که ارزیابی عملکرد و انتخاب مدیران برتر دستگاههای اجرایی براساس چه شاخص‌های انجام شده است را بیابم؟ 

موارد زیر که برگرفته از گزارش‌های رسانه‌ها و سایت‌های خبری  استان است هم می‌تواند مهر تاییدی دیگر بر شایستگی‌های دانشگاه برای قرار گرفتن در راس دستگاه‌های برتر استان باشد.
۱٫ اجرای موفق طرح تحول نظام سلامت در دانشگاه علوم پزشکی بوشهر از دیدگاه مدیران ارشد استان بوشهر: برای این منظور شواهدی را از زبان مدیران ارشد که در تریبون‌های مختلف به آنها اشاره داشته‌اند، می‌نمایم:

آقای سالاری استاندار بوشهر:

• کیفیت بخشی به خدمات درمانی و کاهش هزینه‌های بیمارستانی و درمانی از اقدامات مهم دولت است که رضایت‌مندی مردم را در پی داشته است.

• مهمترین دارایی یک سازمان منابع انسانی آن است که وضعیت دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر از این حیث بسیار رضایت بخش است.

• طرح تحول نظام سلامت در استان بوشهر به خوبی جلو رفته و استان بوشهر از استان‌های پیشتاز این طرح است، ضمن این‌که رضایت مردم استان بوشهر از طرح تحول نظام سلامت نشان می‌دهد این طرح به خوبی در استان بوشهر اجرا شده است. بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته استان بوشهر جزء استان‌های برتر کشور در اجرای طرح تحول سلامت است.

آقای حقیقی معاون سیاسی امنیتی استاندار بوشهر:

• افزایش رضایت مندی مردم با اجرای طرح نظام سلامت از دیگر دستاوردهای دولت است که در همین راستا در حوزه بهداشت و درمان نیز توفیقات خوبی در استان بوشهر انجام شده است.

• تدوین سند امنیت غذایی استان برای نخستین بار و افزایش پزشکان عمومی به ۱۴۲ پزشک عمومی برای اجرای طرح نظام سلامت، نشان از توجه دولت به حوزه بهداشت و درمان استان بوشهر دارد.

• تا سال ۹۲ شمار تخت های بیمارستانی در استان بوشهر ۸۷۸ تخت بود که این شمار هم اینک با ۲۸درصد رشد به یکهزارو ۱۲۰ تخت افزایش یافته است و این امر باعث شده تا سرانه تخت به ازای هزار نفر از ۸۵صدم به ۱٫۱ دهم برسد.

• با جذب ۶۰ پزشک متخصص و فوق تخصص در سال گذشته و توزیع شهرستانی بخش مهمی از نیازمندی های درمانی مردم برطرف شده است.

مهم‌ترین اقدامات دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در راستای اجرای طرح تحول سلامت برگرفته شده از رسانه‌ها و گزارش‌های مدیران؛
–    قرار گرفتن بیش از یک میلیون نفر در استان تحت پوشش سیمای سلامت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان بوشهر ؛
–    بهره‌مندی بیش از ۱۴۲۰۰۰هزار نفر از خدمات ارائه شده  در قالب بسته کاهش میزان پرداخت
–    کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستانها از حدود ۴۰ درصد به حدود شش درصد
–    ترویج زایمان طبیعی از طریق رایگان کردن تعرفه آن و انجام ۸۴۰۰ زایمان طبیعی رایگان از اجرای طرح
–    افتتاح کلینیک های تخصصی در شهرستان‌های استان
–    حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم با پرداخت های ترجیحی
–    حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستان‌ها،
–     ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در بیمارستان‌ها
–     حفاظت مالی از بیماران صعب العلاج، خاص و نیازمند،
–     دایر نمودن پنج مرکز جامع سلامت برای ارایه خدمت به افراد حاشیه شهر
–    افزایش پزشک عمومی خانواده روستایی از ۸۹ نفر به ۱۴۰ نفر،
–    آغاز عملیات اجرایی ساخت ۱۰ خانه بهداشت جدید در روستاهای استان، تعمیرات اساسی و تجهیز محل زیست پزشکان مستقر در مراکز بهداشتی درمانی مجری طرح،
–    اجرای بیش از صد پروژه در حال احداث
–    ارتقای کمی و کیفی خدمات سلامت دهان و دندان در سطح استان و ایجاد ۱۲ مرکز بهداشتی جامع دهان و دندان
–     تامین مکمل‌های دارویی مورد نیاز مراکز بهداشتی
۳٫    فعالیت‌های وسیع و گسترده دانشگاه در حوزه آموزش و پژوهش
–    راه اندازی رشته‌های جدید
–    راه‌اندازی تحصیلات تکمیلی
–    افزایش دانشجو به ویژه در رشته پزشکی
–    اجرای طرح‌های پژوهشی

بی شک اگر توافق هسته‌ای در عرصه سیاست خارجی را  موفق‌ترین سیاست دولت تدبیر و امید قلمداد کنیم، طرح تحول سلامت در حوزه سیاست‌های داخلی از جمله موفق‌ترین اصلاحات حوزه‌های اجرایی هست که این فرمایش مقام معظم رهبری را که مردم در مراجعه به بیمارستان‌ها به غیر از درد و رنج بیماری نباید درد و رنج مالی را متحمل شوند را به عمل تبدیل نموده است. اتفاق مهمی که جز با برنامه‌ریزی صحیح و نظارت و کنترل دقیق امکان پذیر نمی‌باشد.

قطعا نمود و بروز همه این فعالیت‌ها در شاخص‌های عملکردی دانشگاه علوم پزشکی کاملا نمایان می‌باشد و افسوس این‌که تلاش ها در این حوزه از چشم ارزیابان به‌دور مانده است.

بنده ایمان دارم که علی‌رغم کاستی‌های موجود، فعالیت‌های بخش سلامت در دانشگاه علوم پزشکی، رضایت نسبی عموم مردم را در پی داشته است و موفقیت این طرح را مرهون حمایت‌های دولت تدبیر و امید می‌دانم که  توجه ویژه‌ای به مقوله سلامت مردم داشته است بطوری‌که به اذعان ریاست محترم جمهور و بیشتر مسولان و مردم، وزیر بهداشت نیز یکی از موفق‌ترین وزرای کابینه دولت تدبیر و امید می‌شود.

با توجه به مطالب اشاره شده، انتخاب واحدهایی از دانشگاه علوم پزشکی به عنوان دستگاه نمونه شهرستان ها و حجم زیاد فعالیت‌های که در حوزه بهداشت و درمان در سال گذشته انجام شده که فقط به بخش‌های کوچکی از انها اشاره شد، در مورد برتر بودن دانشگاه علوم پزشکی بوشهر قضاوت را به خوانندگان عزیز واگذار می‌نمایم. هر چند انتظار دارم متولیان امر نیز پاسخی قانع کننده به عرایض بنده ارائه نمایند.

عالم بر مثال کوه است
هر چه گویی از خیر و شر
از کوه همان شنوی
و اگر گمان بری که من خوب گفتم
کوه زشت جواب داد محال باشد که
بلبل در کوه بانگ کند از کوه بانگ زاغ آید…