افراد خلاق، چه ویژگی هایی دارند؟

به گزارش ثلاث، کارشناس سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با بیان اینکه برای رسیدن به تفکر خلاق، فرد به یک آمادگی ویژه نیاز دارد، این امر را موجب ایحاد امکان بررسی، جستجو، مطالعه و جمع ‏آوری مدارک درباره‏ موضوع موردنظر عنوان کرد و گفت: نوآوری در زمینه شغلی، ذهن را با چالش و هیجان بیشتری روبرو می‏ کند.

«مریم مجد» یکی از روش‏های مفید برای تقویت تفکر خلاق را مطالعه عقاید دیگران درباره آن موضوع عنوان کرد و افزود: فرد با آشنایی از نظرهای دیگران و مراحلی که در موقعیت‏های مشابه طی کرده ‏اند، واقعیت‏ ها، مشکلات و موانع کار خود را بهتر درک می ‏کند.

او ادامه داد: در کار هر شخص، می‌توان درجه‌ای از خلاقیت را پیدا کرد؛ هرچند، افراد از توانایی ذاتی متفاوتی در خلاقیت برخوردارند، اما خلاقیت در همه افراد قابل افزایش است.

این کارشناس سلامت روان با معرفی ویژگی‏ های شخصیتی ویژه‌ افراد خلاق، توضیح داد: از جمله این ویژگی‌ها برنامه‏ ریزی در کار، پشتکار در مقابله با شکست، داشتن استقلال فکری، ریسک‌ پذیری و دچار سردرگمی نشدن است؛ همچنین در کنار عوامل اساسی، علاقه به کار و درگیری عمیق با کار برای خلاق بودن نیاز است، به طوری‌ که افراد خلاق اسیر محدودیت‏ های خارجی نمی ‏شوند.

۳ بخش اصلی مهارت خلاقیت کدام است؟

«مجد» سه بخش اصلی مهارت خلاقیت را «شکستن عادت» شامل کنار گذاشتن شیوه ‏های قبلی فکری و عملی و استفاده از روش‏ های جدید، «اجتناب از قضاوت کردن» تا قبل از اتمام هر کاری، نتیجه کار را پیش ‏بینی نکردن و «درک پیچیدگی مسایل و درگیر شدن با آنها» شامل تقسیم بندی کردن مسایل به صورت اجزای کوچک برای درک بهتر شرایط عنوان کرد.

او درباره ویژگی‏ هایی که منجر به ابتکار و نوآوری می‏ شود از «مقاومت در برابر مشکلات» یا همان ناامید نشدن در برابر مشکلات و داشتن پشتکار در برابر موانع، «تعهد به انجام صحیح کار» یا همان احساس مسوولیت داشتن در برابر انجام وظایف نام برد و گفت: یکی دیگر از ویژگی‏ هایی منجر به ابتکار و نوآوری، «فعال بودن ذهن» به معنای توانایی ارایه پاسخ‌ های متعدد به یک موقعیت معین است؛ به عبارت دیگر، توانایی تولید ایده‌ های فراوان نشان‌ دهنده‌ پویا بودن افرادیست که ذهن خود را باز نگه داشته و از قضاوت آنی خودداری می‌کند.

ابتکار چیست؟

این کارشناس سلامت روان با تعریف «ابتکار» به معنی دور شدن از چیزهای واضح و معمولی یا دوری از تفکر مبتنی بر عادت، اضافه کرد: با حذف تفکر عادی و عادتی و همچنین با اندیشیدن به چیزهای غیرمعمول و غیرعادی، امکان ابتکار فراهم می‌شود.

او تاکید کرد: «گذاشتن وقت کافی برای ایجاد راه‏ های مختلف»، یکی دیگر از ویژگی‏ هایی است که منجر به ابتکار و نوآوری می ‏شود؛ به طوری‌ که اختصاص زمان بیشتر در برخورد با مسایل، سبب خلاق‌ تر شدن تفکر می‏ شود.

«مجد» با توضیح این مطلب که «بازی کردن با ابهام‌ ها و پیچیدگی ‏ها» به عنوان یکی دیگر از ویژگی‏ های منجر به ابتکار است، گفت: پرداختن به مسایل دشوار و مبهم، می‏تواند راه های زیادی پیش روی ما قرار دهد، «توجه بیشتر به جدی‌ بودن یا اهمیت موضوع» نیز از دیگر ویژگی‏ های منجر به ابتکار است که بسته به این که یک شخص چقدر به موضوع ویژه‌ ای علاقه یا برای او اهمیت دارد، راه حل‌های گوناگونی را جستجو می‏ کند.

او درباره «تجسم قوی» به عنوان یک ویژگی‏ ابتکار و خلاقیت، گفت: این ویژگی توانایی تجسم اشیا و موقعیت ‏هاست که هرچه تصویر روشن‏ تر، قوی‏ تر، زنده ‏تر و متنوع ‏تر باشد، امکان ابداع و ابتکار بیشتر است.

تخیل و نوآوری

مجد «تخیل» که بسیاری از نوآوری‏ ها و اختراع‌ ها، نتیجه قدرت تخیل است را به عنوان دیگر ویژگی‏ های منجر به ابتکار برشمرد و افزود: «نیروی زیاد و تمایل برای کار سخت» نیز منجر به ابتکار می شود، به طوری که داشتن پشتکار و علاقه در برابر مشکلات، رسیدن به هدف را ممکن می‌سازد.

او با بیان اینکه اگر این ویژگی‌ها به طور طبیعی در افراد وجود نداشته باشد می‌توان آنها را پرورش داد، تاکید کرد: گاهی در بروز خلاقیت، مانع‌ های فردی و محیطی وجود دارد؛ منظور از عوامل فردی یا درونی آن دسته از عواملی است که ناشی از ویژگی‌های فردی و شخصی است، از جمله این مانع‌ های فردی می‌ توان ترس از شکست، دوری از ابهام‌ ها، عادت، عدم اعتماد به نفس و عدم انعطاف پذیری را نام برد.

این کارشناس سلامت روان، موانع محیطی را نیز موقعیت‌ هایی تعریف کرد که فرد در رابطه با دیگران دارد و توضیح داد: این امر شامل قوانین، شغل، آداب و رسوم، ترس از استقبال نشدن در جامعه و مطابقت است.

راهکارهای پرورش خلاقیت

توصیه های کارشناس سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه، تقویت خلاقیت خود، انجام کارها به طور تخصصی، پاداش دادن به کنجکاوی خود، ریسک پذیری، تقویت اعتماد به نفس، صرف زمان بیشتر برای خلاقیت، نترسیدن از شکست، استفاده از بارش افکار برای پیدا کردن راه حل‏ های جدید، ثبت ایده های خلاقانه در یک دفترچه، ترسیم نقشه ذهنی برای حل مساله و به چالش کشیدن ذهن بود.

او یادآور شد: فرصت‏ هایی برای خلاق‏ تر بودن ایجاد کنید و بدانید که بیشتر مسایل، بیش از یک راه حل دارند./ پرتال خبری دانشگاه علوم پزشکی شیراز