چگونه به کمک مواد غذایی خطر سرطان را کاهش دهیم؟

ارتباط بروز سرطان با مصرف برخی مواد غذایی به عنوان عوامل پیشگیری کننده، بیانگر نقش کلیدی تغذیه در ایجاد و یا پیشگیری از سرطان است.

عوامل تغذیه ای که سبب پیشگیری یا افزایش بروز سرطان می شود عبارتند از:

آنتی اکسیدان ها: این مواد گروهی از ترکیبات در غذاها هستند که رادیکال های آزاد را در بدن از بین می برند. مهمترین آنتی اکسیدان های رژیم غذایی شامل ویتامین های A، E، C، کاروتنوئیدها، سلنیوم، روی، منیزیم و لیکوپن هستند. برخی منابع غذایی غنی از ویتامین C شامل مرکبات، فلفل دلمه، توت فرنگی، گوجه فرنگی، کلم بروکلی و کیوی، منابع غذایی غنی از ویتامین E شامل ذرت، مغزها، زیتون، سبزی های برگ دار و سبز، روغن های گیاهی و سبوس گندم و منابع غذایی کاروتنوئیدها که پیش ساز ویتامین A در بدن هستند نیز شامل هویج، میوه های نارنجی رنگ، کدو حلوایی، طالبی، سبزی های سبز تیره، کلم پیچ، اسفناج، ذرت، تخم مرغ، مرکبات، گوجه فرنگی، گریپ فروت و هندوانه است. همچنین منابع غذایی غنی از سلنیوم شامل مغزها نظیر گردو، بادام، فندق و پسته، ماهی و سایر غذاهای دریایی است.

میوه ها و سبزی ها: مصرف میوه ها و سبزی ها به دلیل داشتن فیبر و مقادیر بالای آنتی اکسیدان با کاهش بروز بسیاری از سرطان ها ارتباط دارد. برای پیشگیری از سرطان و سایر بیماری های مزمن روزانه ست کم پنج واحد از میوه ها و سبزی های متنوع لازم است مصرف شود.

اسیدفولیک: ارتباط بین مصرف منابع غذایی حاوی اسیدفولیک مانند حبوبات، اسفناج، کلم بروکلی و مرکبات با کاهش انواع سرطان ها ثابت شده است.

ویتامین D: تامین مقادیر کافی ویتامین D به کمک رژیم غذایی و مواجهه با نور خورشید یا مصرف مکمل های ویتامین D به منظور سطح خونی این ویتامین با کاهش احتمال ابتلا به بسیاری از سرطان ها ارتباط دارد.

چربی ها: غذاهای پرچرب و مواد غذایی سرخ شده ابتلا به انواع سرطان را بالا می برد. مصرف اسیدهای چرب ترانس و اشباع (موجود در کیک، کلوچه، کراکر، غذاهای حیوانی، مارگارین، روغن سرخ شده، چیپس و موارد مشابه) ارتباط بسیار بالایی با سرطان دارد. مصرف غذاهای چرب به ویژه با منشا حیوانی نیز باید محدود شود.

نمک: زیاده روی در مصرف نمک با افزایش احتمال بروز بعضی سرطان ها به ویژه سرطان معده همراه است.

مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین: مصرف غلات، حبوبات و مغزهای آلوده به آفلاتوکسین (سموم تولید شده از کپک در این مواد غذایی) موجب افزایش احتمال بروز بعضی سرطان ها به ویژه سرطان معده می شود. بنابراین توصیه می شود این مواد غذایی به صورت تازه تهیه و در دمای مناسب نگهداری شوند. همچنین مغزها به صورت تازه و با پوسته تهیه و مصرف شوند.

گوشت قرمز: مصرف بالای گوشت قرمز با افزایش احتمال بروز سرطان به ویژه سرطان خون و سرطان های دستگاه گوارش ارتباط دارد.

روش های نامناسب تهیه و طبخ مواد غذایی: سرخ کردن در حرارت بالا، دودی کردن، نمک سود کردن، اضافه کردن مواد نگهدارنده به گوشت (در تولید سوسیس، کالباس) و کنسرو کردن گوشت سبب تولید ترکیبات سرطانزا می شود. توصیه می شود روش های صحیح پخت مثل بخارپز، آبپز و پختن ملایم را جایگزین سرخ کردن کنیم./

«شبنم باقری» کارشناس ارشد تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز